در میان انواع متعدد کلاهبرداری های سرمایه گذاری، طرح های پانزی و طرح های هرمی شاید دو مورد از شناخته شده ترین آنها باشند. با این حال، هر دو اغلب اشتباه درک می شوند و بسیاری از مردم تصور می کنند که طرح های پانزی و طرح های هرمی شبیه به یکدیگر هستند. اما این اشتباه است. تفاوتهای مهمی بین طرحهای پانزی و طرحهای هرمی وجود دارد، و به عنوان یک سرمایه گذار، مهم است که بدانید چگونه هر دو را شناسایی کنید. اگر فقط به دنبال نشانه های یک طرح پانزی هستید، ممکن است قربانی یک طرح هرمی شوید یا برعکس.
طرح پانزی چیست؟
برنامه سرمایه گذاری تقلبی که به عنوان طرح پانزی شناخته می شود، سرمایه گذاران را با وعده سود بسیار بالا جذب می کند.
طرح پانزی از نام چارلز پانزی گرفته شده است که در اوایل قرن بیستم به دلیل استفاده از این روش محبوبیت پیدا کرد. این روش بر اساس یک فرض فریبنده عمل می کند، جایی که بازده پرداخت شده به سرمایه گذاران قبلی نه از سود مشروع بلکه از سرمایه گذاری شرکت کنندگان جدید حاصل می شود. این طرحها به تزریق مداوم سرمایه گذاران جدید برای حمایت از پرداختها وابسته هستند، زیرا فاقد پشتوانه قانونی فعالیت تجاری هستند.
طرحهای پانزی به دلیل عدم شفافیت بدنام هستند و اغلب فقط اطلاعات مبهم یا نادرستی در مورد نحوه عملکردشان ارائه میدهند. این طرحها در نهایت غیر قابل اجرا هستند و به ناچار با کاهش جریان سرمایه گذاران جدید از بین می روند و بسیاری از سرمایه گذاران را با زیان های قابل توجهی مواجه میکند. طرح های پانزی در اکثر حوزههای قضایی به دلیل ماهیت متقلبانه شان غیرقانونی است و مقامات به شدت آنها را دنبال میکنند تا از سرمایه گذاران در برابر آسیب های مالی محافظت کنند.
یکی از شناخته شده ترین طرح های پانزی در بخش مالی توسط برنی مدوف ایجاد شد. این طرح کلاهبرداری او در سال 2008 پس از اذعان به اداره یک شرکت سرمایه گذاری جعلی برای سال ها کشف شد. مادوف با تظاهر به اینکه یک شرکت سرمایه گذاری قانونی است و به آنها وعده سودهای مداوم و کلان می داد، مشتریان خود را فریب داد. اما به جای اینکه واقعاً پول سرمایه گذاران قبلی را سرمایه گذاری کند، از سرمایه گذاری های اضافی به عنوان اهرمی برای پرداخت پاداش به آنها استفاده کرد.
مادوف سالها صورتهای مالی ساخت تا ظاهر موفقیت آمیز این طرح را حفظ کند. در نتیجه فروپاشی نهایی این طرح در طول بحران مالی جهانی، صدها سرمایه گذار متحمل زیان های هنگفتی شدند و یکی از بزرگترین کلاهبرداری های مالی تاریخ فاش شد. بعداً، مدوف بازداشت شد، مجرم شناخته شد و به خاطر نقشش در اجرای این کلاهبرداری پانزی به 150 سال زندان محکوم شد.
طرح های پانزی در ارز دیجیتال
طرحهای پانزی به قلمرو ارزهای دیجیتال نفوذ کرده و جوایز سریع را در این بازار در حال توسعه جذب کردهاند.
نمونههایی از طرحهای پانزی ارزهای دیجیتال عبارتند از PlusToken، یک فریب عظیم که از سرمایه گذاران آسیایی میلیاردها دلار کلاهبرداری کرد و Bitconnect، یک پلتفرم وام دهی که در سال 2018 سقوط کرد. این کلاهبرداری ها با وعده میلیاردر شدن گاهی اوقات می تواند انگیزه های شوم را پنهان کند. بنابراین، سرمایه گذاران اگر می خواهند از خود در برابر این طرح های متقلبانه محافظت کنند، باید یاد بگیرند که علائم هشدار دهنده را تشخیص دهند.
به طور معمول، این طرح ها در مورد استراتژی های سرمایه گذاری خود شفاف نیستند و وعده هایی با بازده بیش از حد، اغلب با ضمانت، میدهند. آنها اغلب به طور قابل توجهی به سیستم های ارجاع متکی هستند، سرمایه گذاران را برای حرکت سریع تحت فشار قرار می دهند و از بازرسی ها یا ممیزی های نظارتی اجتناب می کنند.
طرح هرمی چیست؟
یک طرح هرمی یک طرح سرمایه گذاری غیر صادقانه است که افراد را با ادعای سودهای کلان، معمولاً با استخدام شرکت کنندگان جدید، فریب می دهد.
افراد درگیر در یک طرح هرمی ملزم به سرمایه گذاری اولیه مالی هستند و به جای درگیر شدن در فروش محصولات یا خدمات واقعی، تاکید اصلی آنها بر متقاعد کردن دیگران برای تبدیل شدن به بخشی از این طرح است. یک ساختار هرمی سلسله مراتبی با مسئولیت نیروهای جدید برای جذب نیروهای جدید ایجاد می شود که شرکت کنندگان بیشتری را به همراه خواهند داشت. شرکت کنندگان اولیه غالباً از سرمایه گذاران بعدی مبالغی را برای سود خود دریافت میکنند که ظاهر شکوفایی را نشان میدهد.
با سخت تر شدن یافتن شرکای جدید برای حمایت از هرم در حال گسترش، طرح های هرمی ناپایدار و محکوم به شکست هستند. کسانی که در بالاترین سطح سود قرار می گیرند، زمانی که در نهایت سقوط می کنند، معمولا به قیمت کسانی که پایین تر از سلسله مراتب هستند و سرمایه گذاری های خود را از دست می دهند، سود می برند. به دلیل شخصیت استثمارگرانه و آسیبی که به افراد بی گناهی وارد می کنند که طعمه آنها می شوند، طرح های هرمی در بسیاری از کشورها ممنوع است.
طرح های هرمی همان مدل بازاریابی چند سطحی (MLM) را انتخاب می کنند. با این حال، شرکت کنندگان MLM می توانند هم از فروش این محصولات و هم از استخدام اعضای جدید کمیسیون بگیرند. در مقابل، محصولات یا خدمات قانونی اغلب در طرحهای هرمی غایب هستند و تاکید اصلی بر استخدام شرکت کنندگان بدون ارائه ارزش واقعی است.
پرونده Telexfree نمونه ای از طرح های هرمی در صنعت مالی است. در حالی که Telexfree، که از سال 2012 تا 2014 اجرا میشد، ظاهراً خدمات تلفن اینترنتی را ارائه میکرد، هدف اصلی آن جذب مشارکت کنندگان بود. به سرمایه گذاران وعده سودهای کلان در ازای قرار دادن تبلیغات اینترنتی و جذب اعضای جدید داده شد. هزاران نفر قبل از اینکه این طرح شکست بخورد فریب خوردند.
طرح های هرمی در کریپتو
متأسفانه، طرحهای هرمی وارد حوزه ارزهای دیجیتال شدهاند و طعمه جذابیت ثروت سریع در این بازار نوظهور شدهاند.
طرحهای هرمی اغلب پرچمهای قرمز را برافراشته میکنند، زیرا وعده بازدهی فوق العاده بالایی میدهند و به جای ارائه کالاها یا خدمات واقعی، بر جذب شرکت کنندگان جدید تأکید میکنند. عاملان طرح های هرمی ارزهای دیجیتال اغلب فقط جزئیات کلی یا مبهم را در مورد روشهای تولید بازده یا برنامههای سرمایه گذاری ارائه میکنند. با این حال، به دلیل نوسانات ذاتی دارایی های دیجیتال، هیچ تضمینی در دنیای ارزهای دیجیتال وجود ندارد. از هرگونه سرمایه گذاری که نوید سود در کوتاه مدت را می دهد باید اجتناب کرد.
در کلاهبرداری های هرمی اغلب هیچ محصول یا خدمات واقعی ارائه نمی شود. به جای عملیات واقعی کسب و کار، استخدام و سرمایه گذاری اکثریت درآمد طرح را تشکیل می دهد. علاوه بر این، طرحهای هرمی ممکن است طرحهای پیچیدهای را ارائه دهند که درک آنها چالش برانگیز است. اگر کسی نمی تواند بفهمد که استراتژی چگونه سود ایجاد می کند، باید با احتیاط عمل کند.
یک نمونه معروف از ترکیب پانزی و طرحهای هرمی، OneCoin است که از سال 2014 تا 2017 اجرا میشد. این ارز دیجیتال بهعنوان یک ارز دیجیتال پیشرفته که از فناوری بلاک چین پیشرفته استفاده میکرد، به بازار عرضه شد. با این حال، غیرشفاف بود و فاقد قابلیت های بلاک چین واقعی بود. هدف اصلی این طرح جذب شرکت کنندگان جدید از طریق ارائه پاداشهای قابل توجه به کسانی بود که سرمایهگذاریهای بسته OneCoin را انجام دادند و شرکت کنندگان جدیدی را وارد کردند.
مقایسه طرح های پانزی و هرمی
هر دو طرح با دادن وعدههای فریبنده اما نادرست سرمایه گذاران را فریب میدهند و اکثر شرکت کنندگان در نهایت متحمل ضررهای مالی زیادی میشوند.
افراد می توانند با درک تفاوت هایشان از خود در برابر این طرح های تقلبی محافظت کنند.
پیامدهای قانونی شرکت در طرح های پانزی شامل کلاهبرداری احتمالی، اختلاس و اتهامات کلاهبرداری اوراق بهادار است. در صورت مجرم شناخته شدن، ممکن است حکم زندان صادر شود. مدت مجازات بستگی به دامنه جرم دارد.
قربانیان ممکن است در قالب جریمه های کیفری جبران خسارت کنند و مجریان قانون ممکن است اموال و وسایل نقلیه ای را که از طریق فریب به دست آمده اند توقیف کنند. دادگاه همچنین ممکن است برای جبران خسارات مالی قربانیان غرامت بپردازد.
در یک کلاهبرداری در طرحهای هرمی، قربانیان این اختیار را دارند که برای بازیابی خسارات و پاسخگو کردن مروجین طرح، دعوای مدنی ارائه کنند. برای محافظت از مشتریان و حفظ یکپارچگی بازار، نهادهای نظارتی به طور مداوم بر طرحهای هرمی نظارت و بررسی میکنند. با این حال، سرمایه گذاران باید احتیاط کنند و قبل از تصمیم گیری در مورد سرمایه گذاری دقت لازم را انجام دهند
منبع: کوین تلگراف
برای آگاهی از آخرین نوشته ها، خبر ها و تحلیل های کوتاه به کانال تلگرام پی98 بپیوندید.