آیا از نظر اسلام بیت کوین قانونی است؟

اگر چه چند سال است که بیت کوین و سایر ارز های رمزپایه به طور گسترده توسط کاربران ایرانی استفاده می شود اما هنوز در ایران قانونی برای آن به تصویب نرسیده است. در حال حاضر اگر چه بیت کوین قانونی نیست ولی استفاده از آن هم جرم به حساب نمی آید! اما عده ای هم به دنبال این هستند که بدانند نظر اسلام درباره قانونی بودن یا به اصطلاح حرام و حلال بودن بیت کوین چیست. در ادامه قصد داریم از دیدگاه اقتصاد اسلامی به بحث قانونی بودن بیت کوین بپردازیم.

برخلاف پول اسکناس، ارز رمزپایه فقط توسط گروهی از افراد که عضو یک شبکه یا انجمن هستند قابل شناسایی است که افراد در این گروه آن را به عنوان روشی برای مبادله به حساب می آورند.

بنابراین، قانونی بودن هر ارز رمزپایه مانند بیت کوین، تنها بر پایه توافقی است که عده خاصی در یک شبکه صورت داده اند.

با توجبه این که ارز های رمزپایه توسط حکومت یا دولتی پشتیبانی و تضمین نمی شود، ارزش آن ها به شدت متغیر است و نمی توان به طور قطعی روی روند تغییر قیمت آن نظر داد.

اگر کسی بخواهد که یک ارز رمزپایه داشته باشد، دو راه برای آن وجود دارد : یکی خرید ارز رمزپایه از یک صرافی یا ساختن آن که به آن استخراج هم می گویند.

با توجه به این که رویکرد های گوناگونی در رابطه با قوانین اسلامی وجود دارد، در رابطه با این که بیت کوین قانونی است یا خیر، اجماعی بین عالمان مسلمان وجود ندارد.

بیت کوین، بیت کوین کش، ریپل، اتریوم، زی کش، لایت کوین، مونرو و دش معروف ترین ارز های رمزپایه از نظر میزان استفاده هستند.

تا به این جا، هیچ یک از ارز های رمزپایه به صورت اسکناس ارائه نشده اند. اما شخصیت های اصلی ارز رمزپایه معتقد هستند که در آینده ارز رمزپایه جایگزین پول واقعی خواهد شد.

عالمان غیر مسلمانی هستند که اظهار دارند ارز های رمزپایه مطابق با قوانین اقتصاد اسلامی است و می تواند برای اقتصاد اسلامی مفید واقع شود.

مسلمانانی هم هستند که ارز رمزپایه را غیر اسلامی می دانند.

وضعیت بیت کوین در کشور های مسلمان

در ترکیه، اداره امور مذهبی یا Diyanet، گفته است که ارز های مجازی غیر اسلامی هستند چرا که تغییر قیمت آن ها منطق ندارد، می توان از آن ها به سادگی در فعالیت های غیر قانونی مانند پولشویی استفاده کرد و مقامات قانونی نمی توانند روی آن نظارتی داشته باشند.

در مصر، مفتی اعظم، ارز های رمزپایه را ممنوع اعلام کرده است و گفته است که این ارز ها مشابه شرط بندی است و می تواند در پولشویی و قاچاق مورد استفاده قرار گیرد.

او همچنین گفته است که حکومت را تضعیف می کند چرا که چاپ پول حق مسلم موسسات مالی و یکی از وظایف اصلی حکومت است.

در عربستان صعودی، اسیم الحکیم، روحانی محبوب، گفته است که ارز رمزپایه غیر قانونی است چرا که روش کاری آن ها مبهم است و امکان پولشویی و… را فراهم می کند.

در این صورت، اظهارات خلاق قانونی بودن بیت کوین بر روی 4 دلیل استوار است.

• مبهم هستند
• اظهار نظر روی آن ها تئوری است
• امکان انجام جرایم مختلفی را فراهم می کند
• توسط دولت ساخته نمی شود

بانک مرکزی عربستان صعودی و امارات متحده عربی به شهروندان خود درباره ریسک های مربوط به ارز های رمزپایه هشدار داده بود ولی استفاده از آن ها مانعی ندارد.

در آفریقای جنوبی، عالم مسلمان مشکلی در استفاده از ارز های رمزپایه نمی بیند چرا که آن ها توسط تمام جوامع قابل پذیرش است و به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد.

در اندونزی، محمد ابوبکر، عالم مسلمان، گفته است که در اسلام بیت کوین قانونی است.

او همچنین به این نکته اشاره کرده است که آلمان بیت کوین را یک ارز قانونی می داند و آن را به عنوان پول اسلامی در آلمان به حساب می آورد. همچنین بسیاری از افراد عادی و پذیرنده ها بیت کوین را به عنوان روش مبادلاتی انتخاب می کنند.

در انگلستان، عالمان اسلامی در مسجد رمضان اعلام کرده اند که مسلمانان می توانند زکات خود را از طریق بیت کوین و اتریوم پرداخت کنند!

زید الخیر، عالم مسلمان یک مسجد گفته است که پول یا ارز نه قانونی است و نه غیر قانونی، بلکه شیوه ای که از آن استفاده می شود، قانونی یا غیر قانونی بودن آن را تعیین می کند.

در دبی، یک کمپانی استارت آپی ارز رمزپایه با پشتوانه طلا می سازد. همانطور که اقتصاد اسلامی بر فعالیت های اقتصادی واقعی بر اساس دارایی های فیزیکی تاکید می کند، این استارت آپ قصد دارد ارز رمزپایه را اسلامی سازی کند.

دیگر کمپانی ها نیز، ارز های رمزپایه را بر پایه دارایی های فیزیکی ارائه کرده اند. برای مثال، هر واحد ارز رمزپایه ای که توسط OneGram تولید می شود، پشتوانه یک گرم طلا دارد که در خزانه ای نگهداری می شود.

المعالی، یک کارگروه مشورتی در دبی که اسلامی بودن یا نبودن ابزار اقتصادی را تشخیص می دهد، گفته است که ارز رمزپایه ای که توسط OneGram تولید می شود، با استاندارد های اسلامی مطابق است.

در مالزی، یک ارز رمزپایه با پشتوانه طلا توسط کمپانی HellowGold عرضه شد که توسط کارگروه مشورتی امانیه که در کوالالامپور واقع شده، مورد تایید قرار گرفته است.

اما اظهاراتی که تاکید دارد که بیت کوین قانونی است، به 4 دلیل اشاره می کند.

• آن ها توسط اجتماع مورد پذیرش هستند
• به طور رایج مورد استفاده قرار می گیرند
• تا جایی که برای مقاصد قانونی استفاده می شوند، مطابق با قوانین اند
• اگر یک شی گران بها پشتوانه شان باشد، قانونی می شوند

بسیاری از عالمان اسلامی با پیچیدگی های ارز های رمزپایه آشنا نیستند. هر ارز رمزپایه قابلیت های خاص به خود را دارند و بنابراین نمی توان اظهار نظر کلی برای همه آن ها داشت.

چندی پیش خبر راه اندازی پروژه ای به نام ADAB را منتشر کردیم. ADAB صرافی ارز رمزپایه خواهد بود که تمامی قوانینش مطابق با استاندارد های اسلامی است.

عالمان اسلامی می بایست دانش و اطلاعات خود را درباره ارز های رمزپایه و قابلیت های خاص هر کدام بیشتر کنند تا بتوانند نسبت به هر کدام، قانونی بودن یا نبودنش را تعیین کنند.