ارز دیجیتال یا کریپتوکارنسی

ارز دیجیتال (cryptocurrency) شکلی از پول مجازی است که می تواند برای پرداخت در خرید کالا و خدمات و انتقال ارزش مورد استفاده قرار بگیرد. این دارایی ها از دفتر کل توزیع شده با رمزنگاری قوی برای تایید و تامین امنیت معاملات و تراکنش های آنلاین استفاده می کند. علاوه بر کاربردهای متعدد ارزهای رمزپایه به عنوان روش های پرداخت، از آنها به عنوان دارایی سرمایه گذاری با هدف کسب سود از تغییرات قیمت بازار استفاده می شود. در ادامه با ما همراه باشید تا با ماهیت ارزهای دیجیتال و نحوه عملکرد آنها به طور کامل آشنا شوید.

ارز دیجیتال یعنی چه؟

واژه ارز دیجیتال که با نام های ارز رمزپایه، رمز ارز و یا ارز رمزنگاری شده نیز شناخته می شود معادل فارسی عبارت “cryptocurrency” است.

ارز دیجیتال نوعی پول دیجیتالی است که افراد را قادر می سازد تا ارزش را در یک محیط دیجیتالی منتقل کنند. در واقع یک ارز رمزنگاری شده یک وسیله مبادله دیجیتالی، رمزنگاری شده و غیر متمرکز است.

اصطلاح ارز رمزنگاری شده یا کریپتوکارنسی از دو واژه “cryptography” به معنای رمزنگاری و “currency” به معنای پول یا ارز تشکیل شده است. علت نام گذاری این دارایی به این شکل این است که ارز های رمزپایه از تکنیک های رمزنگاری برای ایمن سازی تراکنش ها بین کاربران استفاده می کنند.

❓ شاید برای شما این سوال پیش آمده باشد که تفاوت این نوع سیستم با سیستم های پرداخت الکترونیکی مانند پی پل یا پرفکت مانی و یا برنامه بانکداری دیجیتالی که در تلفن همراه خود دارید چیست؟ به نظر می رسد که همه این دارایی ها موارد استفاده یکسانی را در ظاهر ارائه می دهند که شامل امکان پرداخت، انتقال و خرید آنلاین می باشد، با این حال لازم است بدانید که تفاوت عمده ای بین پول های الکترونیک و ارزهای دیجیتال وجود دارد که رمز ارزها را منحصر به فرد می کند.

چه ویژگی ارزهای دیجیتال را منحصر به فرد می کند؟

ارزهای دیجیتال به دلیل داشتن ویژگی های متعددی منحصر به فرد هستند. با این حال، عملکرد اصلی آن این است که به عنوان یک سیستم انتقال و پرداخت الکترونیکی عمل کند که متعلق به هیچ یک از طرفین نیست.

ارزهای دیجیتال غیر متمرکز هستند. هیچ بانک مرکزی یا زیرمجموعه ای از کاربران وجود ندارد که بتواند قوانین را بدون دستیابی به اجماع و موافقت همه اعضا تغییر دهد. شرکت کنندگان در شبکه نود ها یا گره های نرم افزاری را اجرا می کنند که آنها را به سایر شرکت کنندگان متصل می کند تا بتوانند اطلاعات تراکنش ها را بین خود به اشتراک بگذارند.

بدین صورت گره ها به هم متصل هستند و اطلاعات را بین خود منتقل کرده و به اشتراک می گذارند و هیچ قدرتی نمی تواند این اطلاعات توزیع شده را تغییر دهد.

عدم تمرکز شبکه های ارزهای دیجیتال آنها را در برابر تغییر، توقف فعالیت یا سانسور بسیار مقاوم می کند. این در حالی است که در مقابل ، برای از کار انداختن یک شبکه متمرکز ، فقط باید سرور اصلی را مختل کنید. اگر بانک یه عنوان یک شبکه متمرکز پایگاه اطلاعاتی خود را پاک کرده و هیچ نسخه پشتیبانی از آن وجود نداشته باشد ، تعیین موجودی و وضعیت تراکنش های کاربران بسیار مشکل خواهد بود.

در ارزهای رمزپایه، گره ها یا نود ها یک کپی از پایگاه داده را نگهداری می کنند. این یعنی هر گره به طور موثر به عنوان سرور خود عمل می کند. گره های مجزا می توانند آفلاین شوند ، اما همتایان آنها همچنان قادر خواهند بود اطلاعات سایر گره ها را دریافت کنند و شبکه را فعال نگه دارند.

بنابراین ارزهای رمزنگاری شده 24 ساعت شبانه روز و 365 روز در سال کار می کنند. این دارایی ها امکان انتقال ارزش را در هر نقطه از جهان بدون دخالت واسطه ها فراهم می کنند.

 به همین دلیل است که ما اغلب آنها را بدون نیاز به مجوز (permissionless) می نامند: هرکسی که به اینترنت متصل است می تواند وجوه خود را منتقل کند، اقدام به خرید ارزهای دیجیتال نماید و یا پرداخت های خود را با این دارایی ها انجام دهد.

ارزهای دیجیتال چگونه کار میکنند؟

همانطور که اشاره شد اصلی ترین ویژگی ارزهای رمزپایه غیر متمرکز بودن این دارایی ها و توزیع اطلاعات مربوط به تراکنش های شبکه آنها است. برای درک چگونگی دستیابی به این تمرکز زدایی و نحوه کارکرد این دارایی ها ابتدا باید با مفهوم بلاک چین به عنوان فناوری اصلی ارزهای رمزپایه آشنا باشید.

بلاک چین یک دفتر کل توزیع شده است که معاملات و اطلاعات تراکنش ها را ثبت میکند. در عمل، این تکنولوژی شبیه یک دفتر حساب و کتاب است که در رایانه های بی شماری در سراسر جهان توزیع شده است. تراکنش ها در “بلوک های بلاک چین” ثبت می شوند و سپس به یک زنجیره از معاملات و تراکنش های قبلی متصل می شوند.

با استفاده از فناوری بلاک چین ، هرکسی که از ارز های دیجیتال استفاده می کند، نسخه اختصاصی این دفتر را برای ایجاد یک رکورد یکپارچه از معاملات و تراکنش های شبکه در اختیار دارد. نرم افزار هر تراکنش جدیدی را در صورت وقوع ثبت می کند و هر نسخه از بلاک چین همزمان با اطلاعات جدید به روز می شود و همه سوابق را یکسان و دقیق نگه می دارد.

برای جلوگیری از تقلب، هر معامله با استفاده از یکی از دو روش اصلی اعتبار سنجی انجام می شود: اثبات کار یا اثبات سهام. اگر به این مباحث علاقه مند هستید توصیه می شود مقالات آموزشی و بررسی آنها را از طریق لینک های مشخص شده در بلاگ پی 98 مطالعه نمایید.

چه کسی رمز ارزها را اختراع کرده است؟

چندین تلاش برای طرح های مختلف راه اندازی ارز های دیجیتال در طول سالها انجام شده است ، اما اولین ارز رمزنگاری شده بیت کوین بود که در سال 2009 منتشر شد. این ارز توسط فرد یا گروهی از افراد با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو ایجاد شده است که  تا به امروز هویت واقعی آنها ناشناخته مانده است.

ناکاموتو این پروژه را “یک سیستم پرداخت الکترونیکی مبتنی بر اثبات رمزنگاری به جای اعتماد به واسطه های ثالث” توصیف کرد. اثبات رمزنگاری در قالب معاملاتی ارائه می شود که در قالب تکنولوژی ای به نام بلاک چین تأیید و ثبت می شوند.

بیت کوین پس از آن زمینه ساز ایجاد تعداد زیادی ارز رمزنگاری شده شد. برخی از این رمز ارزها با هدف رقابت با بیت کوین معرفی شده اند و برخی دیگر به دنبال ادغام ویژگی هایی هستند که در بیت کوین موجود نیست. 

امروزه، با پیشرفت فناوری بلاک چین به عنوان بستر اصلی ارزهای دیجیتال، بسیاری از بلاک چین ها نه تنها به کاربران اجازه ارسال و دریافت ارزش را می دهند، بلکه برنامه های غیر متمرکز را با استفاده از قابلیت قراردادهای هوشمند اجرا می کنند. اتریوم مشهورترین نمونه چنین بلاک چین هایی است.

ارزش ارزهای دیجیتال چگونه تعیین می شود؟

ارزهای دیجیتال هیچ پشتوانه خاصی ندارند، پس چه چیزی ارزش و قیمت این دارایی ها را تعیین میکند و اصلا قیمت ارزهای دیجیتال از کجا می آید؟

مانند هر ارز دیگری، ارزهای رمزنگاری شده بر اساس مقیاس مشارکت جامعه (مانند تقاضای کاربر ، کمیابی یا کاربرد یک رمز ارز) ارزش خود را به دست می آورند. در واقع بزرگترین عامل ارزش یک رمز ارز را عرضه و تقاضای آن در بازار تعیین میکند و بدون شک عوامل متعددی بر تقاضا و پذیرش یک رمز ارز تاثیر گذار هستند که در ادامه به آنها اشاره شده است.

🔵 کاربرد رمز ارز: برای اینکه یک رمز ارز ارزش پایدار و واقعی داشته باشد باید کاربردی باشد و بتوان از آن برای اهداف مختلف استفاده کرد. به عنوان مثال برای راه اندازی برنامه های غیر متمرکز در بلاک چین اتریوم توسعه دهندگان نیاز به رمز ارز اتر دارند.

🔵 کمیابی رمز ارز: کمیابی در واقع به معنای عرضه محدود یک ارز دیجیتال است. در یک سناریوی ایده آل برای ارزش یا قیمت یک رمز ارز، تقاضا باید از عرضه بیشتر باشد. به عنوان مثال عرضه بیت کوین محدود و برار 21 میلیون است و هرگز بیشتر از این تعداد نخواهد بود در حالی که کاربران آن با گذشت زمان و گسترده تر شدن آگاهی و پذیرش، روز به روز در حال افزایش است.

🔵 ارزش و توسعه پروژه: ارزش هر رمز ارز به قابلیت کلی و پیشرفت و توسعه پروژه پشت آن بستگی دارد. پروژه هایی که به طور مدام در حال توسعه هستند، پیشرفت های پی در پی دارند، مشارکت های پرسود یا راه اندازی نرم افزارهای کاربر پسند را در نظر می گیرند، در بازار ارزشمندتر می شوند. همه اینها شاخص هایی هستند که تا حد زیادی به احساسات مثبت در مورد پروژه کمک می کنند و بر ارزش ارز رمزنگاری شده بومی آن تأثیر می گذارند.

نکته ای که درباره ارزش ارزهای رمزپایه باید در نظر داشته باشید این است که قیمت یک رمز ارز به تنهایی معیار دقیقی از ارزش واقعی آن نیست. ارزش بازار یا مارکت کپ یک شاخص مستقیم برای تعیین ارزش واقعی یک رمز ارز در بازار است. شاخص مارکت کپ با ضرب کل عرضه در گردش یک رمز ارز در قیمت آن تعیین می شود.برای آشنایی بیشتر با این مفهوم و اهمیت آن میتوانید مقاله “مارکت کپ چیست؟” را مطالعه نمایید.

مزایا و معایب ارزهای دیجیتال

در جدول زیر اصلی ترین نقاط ضعف و قوت ارزهای دیجیتال به همراه توضیح مختصری درباره هر کدام ارائه شده است.

جمع بندی

هدف از ایجاد ارزهای دیجیتال در مرتبه اول افزایش امنیت، تمرکز زدایی و حفظ حریم خصوصی کاربران می باشد و پس از آن تمرکز اصلی این دارایی ها بر آسان و سریع شدن هرچه بیشتر معاملات و تراکنش ها و حذف واسطه ها از میان طرفین یک معامله می باشد. ارز های دیجیتال مزایا و ویژگی های متعددی دارند که باعث افزایش پذیرش و گسترش قابل توجه آنها در کاربردهای مختلف شده است.