FATF چیست و تصویب این لایحه به چه معناست؟

مدتی است که بحث به تصویب رسیدن لایحه FATF بر سر زبان ها افتاده است. FATF مخفف عبارت انگلیسی Financial Action Task Force به معنای گروه اقدام مالی است که هدف اصلی خود را مبارزه با پول شویی بیان می کند. اما این گروه چه ساز و کاری دارد و کشور های اعضای این گروه متعهد به قوانینی هستند؟ این ها سوالاتی است که احتمالا حالا که احتمال پیوستن ایران به این گروه مطرح شده ممکن است ذهن شما رو مشغول کرده باشد. در ادامه به توضیح این موارد می پردازیم.

ماهیت FATF چیست؟

FATF یا گروه ویژه اقدام مالی یکی از تاثیرگذار ترین و مهم ترین سازمان ها در زمینه مبارزه با جرایم مالی از جمله پولشویی، حمایت مالی از تروریسم و دیگر اشکال فساد مالی است. این موسسه که با همکاری دولت ها اداره می شود در سال 1989، متشکل از 37 عضو (کشور) و در پاریس فرانسه پایه گذاری شد.

FATF به دلیل وجود نگرانی از بابت پول شویی و تهدیدی که برای سیستم مالی جهانی دارد به وجود آمد. اولین مسئولیتی که بر دوش این گروه اقدام مالی قرار گرفت، بررسی پول شویی و تشخیص تاکتیک های رایج برای این کار بود. بعد از اتمام این تحقیقات FATF شروع به تولید 40 توصیه برای راهنمایی اعضایش به منظور قانون گذاری بخش اقتصادی و جلوگیری از فساد کرد.

در اوایل سال 2000 و عملا بعد از حادثه تروریستی 11 سپتامبر در آمریکا، حاکمان جهان در زمینه جلوگیری از حمایت مالی تروریسم به اندازه دیگر جرایم مالی جدی تر شدند.

با پیشرفت در این نوع از نگرانی ها، FATF ماموریت خود را تغییر داد و توصیه های خود به کشور های عضو را بروزرسانی کرد تا معیار هایی نیز در برابر حمایت مالی از تروریسم داشته باشند.

در رابطه با حمایت مالی از تروریسم، FATF تحقیقاتی زیادی در زمینه روش دریافت حمایت های مالی توسط تروریست ها، روش هایی که پول به آن ها انتقال می یابد و تاکتیک هایی که برای جلوگیری از شناسایی شدن استفاده می کنند و روش های جلوگیری از رسیدن پول به آن ها انجام داد.

سندی که اخیرا منتشر شده است، اطلاعاتی درباره انتقال بانکی، سلاح های کشتار جمعی و دیگر صورت های فساد که می تواند به تروریست برای قدرت گیری و جمع کردن ثروت کمک کند، ارائه می دهد.

FATF همچنین ایده Politically Exposed Persons یا PEP را مطرح و درباره آن قوانین و توضیحاتی ارائه کرد.

در توصیه های FATF از کشور های عضو خواسته شده تا نه تنها پولشویی و دیگر صورت های فساد را ممنوع کنند بلکه از موسسات مالی تحت نظارتشان بخواهند تا با این جرایم مقابله کنند.

تمام پول های بدست آمده از طریق پولشویی با مصادره شود.

این گروه همچنین از موسسات مالی می خواهد تا مراحل و پروسه های “شناخت مشتری” را ارائه و به این ترتیب هویت مشتریان خود را تایید کنند.

مواردی که احتمال می رود در خطر فساد باشد یا تراکنش های مشکوکی به وقوع بپیوندد باید گزارش شود و مورد نظارت قرار بگیرد.

کشور های عضو باید بخش مالی داشته باشند تا این گزارش ها را جمع اوری و تحقیقات را کامل کند و همچنین در سطح بین المللی به همکاری با یکدیگر بپردازند.

اگر پولشویی یا تامین مالی تروریسم خارج از مرز کشور های عضو صورت بگیرد باید این کشور ها برای جلوگیری از آن با هم متحد شوند و حتی از رخ دادن این اتفاق در آینده هم جلوگیری کنند.

اعضای FATF شامل کدام کشور ها می شود؟

از سال 2016، FATF شامل 35 عضو تصمیم گیرنده و دو عضو منطقه ای شامل کمیسیون اروپا و گروه همکاری شاخاب پارس است، می شود.

1. آرژانتین
2. استرالیا
3. اتریش
4. بلژیک
5. برزیل
6. کانادا
7. چین
8. دانمارک
9. کمیسیون اروپا
10. فنلاند
11. فرانسه
12. آلمان
13. یونان
14. شورای همکاری شاخاب پارس (متشکل از بحرین، کویت، عمان، قطر، عربستان صعودی و امارات متحده عربی)
    هنگ کنگ و چین
15. ایسلند
16. هند
17. ایرلند
18. ایتالیا
19. ژاپن
20. کره جنوبی
21. پادشاهی ندرلند
22. لوکزامبورگ
23. مالزی
24. مکزیک
25. نیوزیلند
26. نروژ
27. پرتغال
28. فدرال روسیه
29. سنگاپور
30. آفریقای جنوبی
31. اسپانیا
32. سودان
33. سوئیس
34. ترکیه
35. انگلستان
36. آمریکا

ار سال 2018، این گره 8 همکار دیگر را نیز در بر می گیرد که عبارتند از :

1. گروه آسیا / اقیانوس آرام فعال در زمینه مبارزه با پولشویی (APG)
2. گروه ویژه اقدام مالی کارائیب (CFATF)
3. گروه ضد پولشویی آفریقای شرقی و جنوبی (ESAAMLG)
4. گروه اوراسیایی (EAG)
5. شورای اروپا انتخاب کمیته کارشناسان ارزیابی اقدامات ضد پولشویی (MONEYVAL)
6. گروه ویژه اقدام مالی آمریکای لاتین (GAFILAT)
7. گروه اقدامات بین دولتی علیه پولشویی در غرب آفریقا (GIABA)
8. گروه ویژه اقدام مالی آفریقای شرقی و شمالی (MENAFATF)

از سال 2015، 25 سازمان بین المللی به عنوان مثال International Monetary Fund و UN به همراه 6 گروه متخصص و بانک جهانی به عنوان سازمان های ناظر حضور دارند. FATF حضور پادشاهی عربستان صعودی را به عنوان ناظر در این سازمان پذیرفت.

لیست سیاه FATF چیست؟

اما در این گروه مفهومی به نام لیست سیاه یا همان Blacklist هم وجود دارد.

در سال 2000، این گروه لیستی 15 موردی از کشور هایی را منتشر کرد که اعضای این روه معتقد بودند که در زمینه مبارزه با پولشویی با این گروه همکاری نمی کنند.

تاثیرگذاری لیست سیاه این گروه زیاد بوده است و توجه بین المللی را به همراه داشته است اگر چه لیست سیاه این گروه تحریم رسمی برای کشور های درون آن به همراه ندارد ولی کشوری که در این لیست قرار بگیرد، فشار های مالی سنگینی را تجربه خواهد کرد.

تصویب FATF در ایران

لازم است بدانید که در کنار 40 توصیه ای که FATF به کشور های عضو دارد، 9 توصیه به طور جداگانه در زمینه مقابله با حمایت مالی از تروریسم است که به صورت جداگانه با نام CFT شناخته می شود.

هنگامی که ایران به لیست سیاه FATF وارد شد، تصمیماتی برای انجام اقدامات لازم به منظور خروج از این لیست در شورای عالی مبارزه با پولشویی گرفته شد. در این زمینه دولت لایحه مبارزه با پولشویی را به مجلس ارائه و مجلس در سال 1386 آن را تصویب کرد.

پس از آن FATF اعلام کرد که اگر چه ایران 40 توصیه این گروه را برای عمل کردن به آن پذیرفته اما هنوز در زمینه 9 توصیه مربوط به مبارزه در برابر تامین مالی تروریسم اقدامی صورت نگرفته است.

سپس در سال 1390 هم قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم در مجلس تصویب شد اما شورای نگهبان با تصویب آن مخالفت کرد.

در سال 1394 لایحه جدیدی تهیه و توسط مجلس و شورای نگهبان تصویب شد که در مکاتبات ایران با FATF اکشن پلن به ایران ارائه شد.

اکشن پلن مخصوص هر کشور است و با چارچوب های آن کشور مطابقت دارد و اقدامات لازم را ارائه می کند.

در نهایت در سال 1395 ایران آمادگی خود برای اجرای برنامه را به FATF اعلام کرد.

اما این موضوع تا سال 1397 به دلیل نیاز به انجام یک سری اصلاحات در قوانین کشور به طول انجامید و در 15 مهر 1397 این تغییرات صورت گرفت.

به گزارش پایگاه خبری مشرق :

نمایندگان مجلس شورای اسلامی پس از بررسی اظهارات مخالفان و موافقان لایحه الحاق دولت ایران به کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم CFT، این لایحه را به تصویب رساندند.

نمایندگان با ۱۴۳ رای موافق، ۱۲۰ رای مخالف و ۵ رای ممتنع از مجموع ۲۷۶ نماینده حاضر در صحن به عضویت ایران در این کنوانسیون رای مثبت دادند.

حدودا دو سال پیش ایران از لیست سیاه FATF به حالت تعلیق درآمد. در حال حاضر این لیست فقط دو کشور ایران و کره شمالی را در بر می گیرد.

وزیر امور خارجه در مجلس گفت که پذیرش FATF یا CFT تضمینی برای کاهش قیمت دلار ایجاد نمی کند، اما به نظر می رسد نپیوستن به آن وضعیت اقتصادی کشور را بدتر می کند.