مالیات ارز های دیجیتال در ایران | چطور مشمول مالیات غیرمنصفانه نشویم؟

دریافت مالیات از شهروندان در همه کشورهای جهان وجود دارد. دولت ها در جهت سازندگی کشور و اقتصاد از شهروندان مالیات دریافت میکنند که معمولا اثرات مثبتی دارد. دریافت مالیات و سخت گیری های مالیاتی که اخیرا و به خصوص در سال جاری توسط دولت ایران مورد توجه قرار گرفته نیز از این قاعده مستثنی نیست و بدون شک به زودی شاهد تاثیرات مثبت آن در جهت رشد اقتصاد کشور خواهیم بود. در این میان مالیات ارز دیجیتال در ایران نیز برای هر کسی است که درگیر سرمایه گذاری، استخراج یا ترید ارزهای دیجیتال می باشد، حیاتی و حساس است. در این مقاله صفر تا صد مواردی که در آن سرمایه گذاران و فعالان بازار کریپتو مشمول مالیات می شوند و روش های در امان ماندن از مبالغ ناعادلانه مالیات کریپتو و بهره مندی از معافیت های مالیاتی را به زبان ساده توضیح داده ایم تا همه ابهامات احتمالی را برطرف کنیم. با ما همراه باشید. 

مالیات ارز دیجیتال در ایران چقدر است؟

در چند سال گذشته مساله مالیات ارزهای دیجیتال در ایران برای تریدر ها و سرمایه گذاران آنقدرها مطرح نبود، اما اخیرا سوالی که ممکن است ذهن فعالان بازار ارزهای دیجیتال را درگیر کند این است که مالیات ارزهای دیجیتال در ایران چقدر است؟ 

همانطور که میدانید نوسانات شدید قیمت ارزهای دیجیتال یکی از ویژگی های برجسته این صنعت است که سود های قابل توجهی به همراه دارد. از این رو معامله ارزهای دیجیتال که یکی از شغل های پر درآمد از نظر دولت است، مشمول مالیات می شود.

مالیات نگهداری و خرید و فروش ارزهای دیجیتال در ایران

با در نظر گرفتن این که تا به امروز درباره مالیات ارز های دیجیتال در ایران، قانون خاصی تصویب نشده است، هنوز مالیات مستقیم از دارندگان ارزهای دیجیتال دریافت نمی شود و کد مالیاتی مشخصی برای این نوع از درآمد وجود ندارد.

درآمد معامله گران و سرمایه گذاران از طریق ارز دیجیتال، همانند درآمد دیگر مشاغل در کشور، مشمول مالیات بر درآمد قانون مالیات های مستقیم، یعنی مواد 93 و 94 قانون ( مالیات بر درآمد ) و مواد 119 و 131 ( مالیات درآمد اتفاقی ) خواهد بود. در واقع مالیات ارزهای دیجیتال در ایران مالیات بر درآمد به حساب می آید آن هم برای کسانی که این موضوع را اظهار کنند.

مالیات استخراج ارزهای دیجیتال در ایران

سازمان امور مالیاتی  کشور در یک بخشنامه، قوانین مالیاتی ارز دیجیتال برای مراکز ماینینگ را اعلام کرد و بر اساس این بخشنامه، استخراج تمام وقت با تجهیزات یک کسب و کار مستقل است و مشمول مالیات می شود. این یعنی مراکز استخراج ارزهای دیجیتال به عنوان واحدهای صنعتی شناخته می شوند و مشمول مقررات مالیاتی در ایران هستند.

البته توجه داشته باشید که با توجه به ماده 132 قانون‌های مالیاتی، چنانچه یک شرکت فعال در زمینه استخراج ارزهای دیجیتال، در محدوده 120 کیلومتری تهران، 50 کیلومتری اصفهان و 30 کیلومتری سایر شهرها، مزرعه استخراج خود را راه‌ اندازی کند، از پرداخت مالیات معاف می شود. این معافیت به مدت 5 سال بوده و تنها به اشخاص حقیقی تعلق می گیرد. یعنی باید حتماً برای آن شرکت رسمی ثبت شده باشد.

آگاهی دولت از معاملات ارزهای دیجیتال

سوال بعدی این است که آیا دولت متوجه می شود که ما ارز دیجیتال خریده ایم یا خیر؟  یکی از سوالات بحث برانگیزی که امروزه بین معامله گران فعال در صرافی های ایرانی به گوش می رسد قابل رصد بودن گردش حساب آن‌ها توسط اداره مالیات و دولت است. در حال حاضر در ایران هیچ پروتکلی تعریف نشده است که بر اساس آن صرافی ها این الزام را داشته باشند که اسامی و اطلاعات افرادی را که ارز دیجیتال خرید و فروش میکنند، مستقیم به اداره دارایی اعلام کنند. بنابراین دولت مطلع نمی شود که این افراد ارز خرید و فروش کرده اند و یا اگر خریداری کرده اند چه ارزی بوده است.

از طرفی نرخ دقیق سود سرمایه شما به عوامل مختلفی بستگی دارد و بررسی سود و ضرر افراد فعال در بازار کریپتو دشوار است. به همین دلیل فعلا چنینی قانونی وضع نشده است که بر اساس آن مردم ملزم به پرداخت مالیات برای سود حاصل از ارزهای دیجیتال باشند.

گزارش گردش مالی شما با افراد و صرافی ها به واسطه سیستم بانکی می تواند گزارش شود. در این صورت کسانی که گردش مالی زیادی برای خرید و فروش ارز دیجیتال و تراکنش رفت و برگشت در حساب خود ایجاد میکنند، ممکن است توجه اداره مالیات را به خود جلب کنند چرا که گردش بالای حساب منجر به حساسیت مالیاتی می شود. 

اگر گردش حساب بانکی شما برای خرید و فروش ارز دیجیتال بالا باشد، حتی اگر سود هم نکرده باشید و متوجه ضرر هم شده باشید باز هم فعال ارز دیجیتال شناخته می شود و دولت ممکن است تصور کند که سود زیادی داشته اید که تا این حد گردش حساب بانکی شما بالا است و و این باعث تعیین مالیات سنگین و غیر منصفانه برای شما خواهد شد. 

بنابراین اگرچه مالیات ارزهای دیجیتال در ایران (25 درصد) برای سود شما در نظر گرفته می شود، نه میزان معامله یا گردش حسابتان، اما چون محاسبه سود و ضرر با توجه به ماهیت و نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال دشوار است معمولا مالیات به شکل صحیح و عادلانه تعیین نمی شود!

چطور مشمول مالیات ناعادلانه ارز دیجیتال نشویم؟

یکی از روش هایی که میتوان با استفاده از آن از مالیات های سنگین ارزهای دیجیتال در امان ماند نقد نکردن این دارایی ها است. یعنی تا زمانی که سرمایه شما به‌صورت ارز دیجیتال باشد، عملاً مشمول پرداخت مالیات نمی شود. در واقع باید تا حد امکان از ایجاد تراکنش بانکی خودداری کنید. 

به عنوان نمونه اگر به حساب یک صرافی پول واریز می کنید با همان مبلغ خرید و فروش کنید و دارایی های خود را چه به صورت ارز دیجیتال و چه معادل ریالی واریز و برداشت نکنید تا جابه جایی مالی بی دلیل ایجاد نشود و گردش مالی شما بالا نرود.

فقط در صورت نیاز و به مقدار نیاز انتقال انجام دهید و از گردش های مالی و نقل و انتقالات بی دلیل خودداری کنید.

برای تریدرها و معامله گرانی که قصد نوسان گیری دارن نیز توصیه می شود در زمان فروش و خروج از بازار، ارزهای دیجیتال خود را به تتر تبدیل کنند و اگر قصد خرید مجدد دارند با همان تتر معامله کنند. این که ارزها را در زمان خروج از بازار تبدیل به تومان کنید و به کارت بانکی خود منتقل کنید و سپس با توجه به استراتژی خود مجدد ارز خریداری کنید به نفع شما نیست. چون حتی اگر این گردش مالی از روی سود نباشد این واریز و برداشت ها باعث افزایش گردش حساب می شود و حساب بانکی شما در ارتباط با صرافی پرکار و فعال به نظر می آید. این باعث می شود به نظر برسد شما سود بسیاری از بازار کسب میکند و حساسیت مالیاتی برای شما ایجاد خواهد شد.

چگونه از معافیت های مالیاتی بهره مند شویم؟

قوانینی در کشور وجود دارد که با استفاده از آنها میتوانید از مالیات معاف شوید. حداکثر سود برای معافیت مالیاتی در حوزه ارزهای دیجیتال، 40 میلیون تومان است. یعنی اگر شما در سال 40 میلیون تومان سود خالص از ارزهای دیجیتال داشته باشید نیازی به پرداخت مالیات نیست. بعد از آن متناسب با مبلغ سود شما، مبلغی بر مالیات شما اضافه می‌شود که مقدار میانگین آن 25 درصد است. 

اما به طور کلی مالیات ارزهای دیجیتال در ایران سال 1402 طبق ماده 101 قانون مالیات، افراد حقیقی به‌ شرط تسلیم اظهارنامه، مشمول نوعی معافیت معیشتی می‌شوند که کف مبلغ سود را به 40 میلیون تومان ارتقا می‌دهد. به زبان دیگر، در صورتی که حداکثر سود شما در طول یکسال 40 میلیون تومان باشد، معافیت مالیات ارز دیجیتال شامل حالتان می شود. اما اگر سود سالانه ای که از ارزهای دیجیتال کسب می کنید بیشتر از 40 میلیون تومان باشد، 25 درصد از مبلغ به عنوان مالیات در نظر گرفته می شود.

همانطور که اشاره شد تا زمانی که سرمایه شما به‌ صورت ارز دیجیتال باشد، عملاً مشمول پرداخت مالیات نخواهید بود. بنابراین توصیه می شود که به اندازه مورد نیازتان برای فروش دارایی خود اقدام کنید و به همان میزان هم به حساب بانکی خود انتقال انجام دهید.

درباره معافیت های مالیاتی در حوزه استخراج رمز ارزها هم در بخش های قبلی صحبت شد.

اجازه دهید چند موردی که ممکن است ذهن شما را به عنوان راهکار برای معاف شدن از مالیات ارزهای دیجیتال مشغول کند هم بررسی کنیم.

❓استفاده از صرافی های خارجی؟ حتی اگر در صرافی های خارجی فعالیت کنید در نهایت پول نقدی که به حساب بانکی شما در ایران واریز میشود قابل رهگیری است. تنها اگر انتقال را از یک کیف پول یا صرافی خارجی به کیف پول و یا صرافی خارجی دیگر منتقل کنید قابل رهگیری نخواهد بود.

❓معرفی درآمد از شغل دوم؟ عدم ذکر شغل تریدری در اظهارنامه مالیاتی یا جایگزینی فیلد دیگر به جای ترید در اظهارنامه به منزله فرار مالیاتی است و موجب جریمه می شود.

نحوه به صفر رساندن مالیات ارز دیجیتال به صورت قانونی

راهکارهایی قانونی برای جلوگیری از ایجاد شبهات درآمدی برای مشمول نشدن مالیات ناعادلانه وجود دارد. شما میتوانید با استفاده از برخی از روش های قانونی از مشمول شدن در مالیات های غیر منصفانه جلوگیری کنید و برای این کار باید پیش از هر چیزی شبهات درآمدی را از بین ببرید. 

یکی از روش هایی که میتواند به شما کمک کند که مشمول مالیات غیرعادلانه نشوید سرمایه گذاری با مشارکت اعضای خانواده است. مثلا اگر شما یک خانواده 2 نفره هستید و قصد سرمایه گذاری در بازار ارزهای دیجیتال را به مبلغ 200 میلیون تومان دارید میتوانید نفری 100 میلیون سرمایه گذاری کنید تا سود احتمالی شما بین دو نفر تقسیم شود و مشمول بخشودگی مالیاتی شوید. توصیه می شود برای استفاده از این روش فقط به افراد خانواده که به آنها اعتماد صددرصد دارید بسنده کنید و مطمئن شوید که آنها نیز رضایت دارند تا متوجه ریسک از دست رفتن سرمایه و سرقت دارایی ها نشوید.

راه دیگر این است که ارز دیجیتال بخرید اما نفروشید! اگر ارز دیجیتال بخرید و بخشی از آن را در طول سال نفروشید، مجبور نخواهید بود مالیاتی برای آن بپردازید. اگر میخواهید مالیات ارز دیجیتال پرداخت نکنید، تنها به اندازه نیاز ماهانه، دارایی دیجیتال خود را بفروشید. در غیر این صورت اگر میزان سود شما در طول یک سال بیش از 40 میلیون تومان باشد مالیات به شما تعلق می گیرد. 

عواقب فرار مالیاتی چیست؟

اگر شما هم جزو افرادی هستید که باید مالیات ارز دیجیتال پرداخت کنید، دست کم یک بار از خود پرسیده اید که عواقب فرار مالیاتی چیست؟ در چنین شرایطی باید بدانید که سازمان مربوطه می‌تواند مطابق با ماده 274 مالیات‌ های مستقیم با شما برخورد کند. یعنی علاوه بر دریافت مالیات تعیین شده، جریمه های مختلفی برای شما در نظر بگیرد که مقدار آن براساس شیوه کتمان اظهارات شما متفاوت است. به همین جهت توصیه می‌کنیم تا عملاً از فرار مالیاتی خودداری کنید، چرا که برای شما سوء پیشینه ایجاد میشود و با محدودیت های قانونی مواجه خواهید شد. 

اگر به هر دلیلی مشمول میزان مالیاتی شده اید که از نظر شما منصفانه نیست توصیه می شود از راه قانونی و به کمک مشاوران مالیاتی موضوع را حل و فصل کنید.

جمع بندی

از آنجایی که ارزهای دیجیتال در حال حاضر مشمول قانون نیستند و خدمات برای بهبود و گسترش معاملات آنها نیز در نظر گرفته نشده است مشمول مالیات نمی شود. اما ایجاد تراکنش های واریز به حساب بیش از حد ممکن است باعث تجاری شناخته شدن حساب شما و در نتیجه مشمول مالیات شدن شود. بنابراین تا حدی که میتوانید از گردش های مالی بی دلیل خودداری کنید.

سوالات متداول