تاریخچه پول از داد و ستد تا اسکناس های بانکی

پول می تواند یک صدف، یک سکه فلزی یا یک تکه کاغذ که تصویری از یک شخصیت یا رویداد تاریخی روی آن چاپ شده، باشد ولی به خودی خود ارزشی ندارد اما ارزشی که مردم روی پول می گذارند هیچ ارتباطی به ارزش ذاتی آن ندارد. پول ارزش خود را با ایفای نقش به عنوان ابزاری برای مبادله، ابزاری برای اندازه گیری و ابزاری برای کسب ثروت بدست می آورد. در ادامه قصد داریم تا تاریخچه این ابزار را از ابتدای آن یعنی سیستم داد و ستد تا اسکناس های بانکی بررسی کنیم.

پول به مردم این امکان را می دهد تا کالا ها یا خدمات را به صورت غیر مستقیم معامله کنند، قیمت یک کالای خاص را بدانند و برای خرید های بزرگ سرمایه شان را جمع آوری کنند.

بر خلاف روش داد و ستد که در صورتی که قصد داشتید چیزی بخرید، می بایست شما هم یک کالا برای مبادله می داشتید، هر کالا با کالای دیگری معامله می شد و بحث قیمت و ارزش دقیق مطرح نبود و همچنین ممکن بود نتوانید کالای خودتان را برای خرید یک کالای با ارزش تر ذخیره کنید.

مهم ترین دلیل با ارزش بودن پول این است که هر کسی می داند که افراد دیگر پول را به عنوان روش پرداختی قبول می کنند.

مروری بر تاریخچه پیدایش پول های مختلف

امروزه روی هم رفته با چهار نوع اصلی پول سر و کار داریم.

جهانی بدون وجود پول

پول به نوعی، حداقل به مدت 3,000 سال جزو تاریخچه انسان بوده است. پیش از آن فرض بر این است که سیستمی بر مبنای داد و ستد مورد استفاده بوده است.

داد و ستد به معنای مبادله مستقیم کالا یا خدمات است؛ اگر شما به من کمک کنید تا یک ماموت را بکشم، به شما یک چکش سنگی می دهم. اما چنین برنامه هایی زمان بر است. شما باید اول کسی را پیدا کنید که به نظرش یک چکش سنگی ارزشش را دارد که با یک عاج 4 متری یک ماموت که اصلا هم خوشش نمی آید شکار شود، روبرو شوید.

اگر چنین کسی پیدا نشود شما باید شرایط معامله را بهتر کنید تا یک نفر بالاخره پیدا شود. یکی از مزایای مهم پول این بود که سرعت انجام کار ها بالاتر رفت.

کم کم، نوعی واحد پولی ما قبل تاریخ به میان آمد که برخی کالا های خاص مانند پوست حیوانات، نمک، اسلحه و… را شامل می شد و طی قرن ها رواج داشت. این کالا ها به عنوان ابزار مبادلاتی ایفای نقش می کردند، اگر چه ارزش هر واحدشان مدام مورد بحث بود. این سیستم داد و ستند و مبادله در سطح جهان پراکنده شده و امروزه هنوز هم در برخی از نقاط دنیا شاهد آن هستیم.

دورانی در زمان 1100 پیش از میلاد، چینی ها شروع به استفاده از ابزار های مینیاتوری جایگزین که با برونز ساخته شده بودند، به جای استفاده از ابزار های واقعی و اسلحه کردند. اما خوب هیچ کس نمی خواست از این ابزار ها در جیبش بگذارد چرا باعث آسیب رسیدن به خودش می شد؛ بنابراین به مرور زمان این جایگزین های مینیاتوری شکل گرد به خود گرفتند و به این شکلی اولین سکه ها به میان آمدند.

اگر چه چین اولین کشوری بود که از سکه های استفاده کرد، اما ساخت اولین سکه ها در لیدیه (غرب ترکیه امروزی) صورت گرفت.

سکه ها و واحد پولی

در سال 600 قبل از میلاد، پادشاه لیدیه، الیات، اولین واحد پولی رسمی کشور را پایه گذاری کرد. سکه ها از جنس الکتروم، ترکیبی از طلا و نقره که به طور طبیعی ساخته می شود، بودند و روی آن ها تصاویر نمادین چاپ می شد.

در خیابان های شهر سارد، 600 سال قبل از میلاد، یک کوزه سفالی برای شما دو عدد جغد و یک مار خرج بر می داشت. واحد پولی لیدیه معاملات داخلی و خارجی کشور را افزایش داد و به پادشاهی آن به یکی از ثروتمند ترین ها در میان رقبای آسیایی تبدیل شد.

“as rich as Croesus” یک اصطلاح در زبان انگلیسی است که به معنای “به اندازه کرزوس ثروتمند” است و اشاره به آخرین پادشاه لیدیه دارد که اولین سکه طلا را ساخت.

ضرب اولین سکه و ساخت یک اقتصاد معاملاتی قوی نتوانست از لیدیه در برابر شمشیر پارسی ها محافظت کند.

نه فقط یک تکه کاغذ

درست زمانی که به نظر می رسید که لیدیه قرار است رهبری توسعه واحد ارزی را بدست بگیرد، حدود 700 سال قبل از میلاد، چینی ها به جای استفاده از سکه ها به پول کاغذی روی آوردند.

اروپایی ها اما همچنان تا قرن 16 از سکه ها استفاده می کردند. نهایتا بانک ها شروع به استفاده از اسکناس ها کردند. این امکان وجود داشت که این اسکناس ها به بانک برده و معادل آن سکه های طلا یا نقره دریافت شود. توانستید از این پول های کاغذی مشابه با واحد پولی امروز برای پرداخت هزینه خدمات استفاده کنید ولی توسط بانک ها و موسسات خصوصی چاپ می شد نه حکومت که در حال حاضر در اکثر کشور ها مسئول چاپ پول است.

اولین واحد پولی کاغذی که توسط حکومت های اروپایی چاپ شد، توسط آمریکا شمالی بود. و چون حمل و نقل بین آمریکای شمالی و مستعمره هایش طولانی بود، با گسترش اپراتور ها پول کم می آمد. به جای این که به سیستم مبادلاتی داد و ستد برگردند، دولت های استعماری از چیزی تحت عنوان “اعلام بدهکاری” (IOU) برای معامله به عنوان یک واحد پولی استفاده کردند.

اولین نمونه در کانادا اتفاق افتاد و سپس فرانسوی ها این کار را کردند. در سال 1685 در فرانسه، به سربازان کارت هایی داده می شد تا به جای سکه ها از آن به عنوان پول نقد استفاده کنند.

پول تغییر ایجاد می کند

تغییر شکه پول به پول کاغذی در اروپا میزان معاملات بین المللی را افزایش داد. بانک ها شروع به خرید واحد های پولی از سایر ملت ها کردند و به این ترتیب اولین بازار ارز ساخته شد. پایداری یک دولت یا سلطنت روی ارزش واحد پولی کشور و توانایی یک کشور برای معامله در بازار بین المللی رو به رشد تاثیر داشت.

رقابت بین کشور ها معمولا به جنگ پولی ختم می شد که در آن کشور های رقیب سعی داشتند تا روی ارزش واحد پولی کشور های دیگر با گران کردن کالا های کشور دشمن یا با کاهش قدرت خرید یا نابودی کامل واحد پولی تاثیر بگذارند.

پرداخت های موبایلی

در قرن 21 دو فرم جدید از واحد پولی جنجال برانگیز معرفی شد.، پرداخت های موبایلی و ارز های مجازی.

پرداخت های موبایلی پولی است که برای یک محصول یا خدمات از طریق یک دستگاه الکترونیکی قابل حمل مانند تلفن همراه، تلفن هوشمند یا تبلت تحویل داده می شود.

فناوری پرداخت موبایلی را می توان برای ارسال پول به دوستان یا اعضای خانواده استفاده کرد. سرویس هایی مانند Apple Pay و Samsung Pay با یکدیگر رقابت می کنند تا خرده فروشان بیشتری از پلتفرم هایشان استفاده کنند.

ارز های مجازی

بیت کوین که در سال 2009 توسط شخصیتی ناشناس به نام ساتوشی ناکاموتو ساخته شد، مانند استاندارد طلا برای ارز های مجازی ایفای نقش می کند. ارز های مجازی فیزیکی نیستند یعنی مانند پول های امروزی به صورت سکه یا کاغذی آن ها را نخواهیم داشت.

نقاط جذاب استفاده از ارز های مجازی این است که برای استفاده از آن ها کارمزد کمتری پرداخت می کنید و توسط یک مقام واسطه و ناظر مدیریت نمی شود.

اگر چه این تمام چیز است که در حال حاضر می توان درباره تاریخچه پول گفت، اما بعید می رسد که در آینده ای نزدیک با وجود پدیده های جدیدی مانند بیت کوین شاهد اضافه شدن چیز جدیدی به تاریخچه پول باشیم.